Karadeniz Bölgesi’nde Kurak ve Nemli Dönemlerin SPI Yöntemi Kullanılarak Belirlenmesi

Abstract

Karadeniz bölgesi Türkiye’nin en çok yağış alan bölgesidir. Ancak Karadeniz Bölgesi’nde yağışlar hem yıllar arasında hem de bölge içerisinde önemli farklılıklara sahiptir. Bu durum bölgede kuraklıkların yaşanabilmesine ve kurak-nemli dönemlerin birbirini takip etmesine neden olmaktadır. Bu çalışmada yıllık ve 12 aylık SPI değerlerine göre Karadeniz bölgesinde yaşanan kurak ve nemli dönemlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bölge genelinden seçilen 26 istasyonun 1960-2020 yılları arasındaki ortalama yağış verilerine göre standardize yağış indeksi (SPI) değerleri hesaplanmıştır. Tespit edilen kurak ve nemli dönemlerin eğilimleri MannKendall trend analizi kullanılarak tespit edilmiştir. Ayrıca ısı haritası kullanılarak Karadeniz Bölgesi kıyı ve iç kesimleri olarak ayrılıp kurak ve nemli dönemleri saptanmıştır. Analiz sonuçlarına göre 1966, 1969, 1974-1977, 1984-1986, 1993-1994, 2006-2007 ve 2019- 2020 yıllarının normalden daha az yağış aldığı ve birçok istasyonun kuraklığı şiddetli şekilde olduğu saptanmıştır. 1967, 1988, 1996- 1997, 1999, 2009 ve 2016 yıllarının ise normalden fazla yağış aldığını yani nemli karakterde olduğunu göstermektedir. Mann-Kendall trend analiz sonuçlarına göre Batı Karadeniz Bölgesinin kıyı kesimlerinde azalma eğilimde olduğu saptanmamıştır. Fakat azalışta anlamlılık bulunamamıştır. Orta ve Doğu Karadeniz bölgesinde ise artış eğilimi göstermekle birlikte bu eğilim bazı istasyonlarda anlamlı bulunmuştur. Bölgenin yer şekilleri dolayısıyla genel bir kurak ve genel bir nemli dönem olmadığı, doğu-batı doğrultusu ve kıyı-iç kesimlerde kurak ve nemli dönemlerin farklılık gösterdiği saptanmıştır.

The Black Sea region is the region with the highest rainfall in Türkiye. However, precipitation in the Black Sea region varies considerably both between years and within the region. This situation causes droughts in the region, with dry and wet periods following each other. This study aimed to determine the drought and wet periods in the Black Sea region according to the annual and 12-month SPI values. Standardized Precipitation Index (SPI) values were calculated according to the average precipitation data of 26 meteorology stations selected from the region between 1960 and 2020. The trends of the identified drought and wet periods were determined using Mann-Kendall trend analysis. In addition, using the heat map, the drought and wet periods of the Black Sea Region were determined by dividing coastal and inland areas. The analysis results determined that 1966, 1969, 1974-1977, 1984-1986, 1993- 1994, 2006-2007, and 2019-2020 received less rainfall than normal and many stations had severe drought. It shows that 1967, 1988, 1996-1997, 1999, 2009, and 2016 received more precipitation than normal, that is, it has a humid character. According to the MannKendall trend analysis results, it was not found that there was a decreasing trend in the coastal areas of the Western Black Sea Region. However, there was no significance in the decrease. Although there is an increasing trend in the Central and Eastern Black Sea region, this trend was found to be significant in some stations. Due to the landforms of the region, it was determined that there was not a general dry period or a general wet period and that the drought and wet periods differed in the east-west direction and the coastalinland areas.